Mất trí nhớ tuổi thơ (Childhood Amnesia) là hiện tượng nhiều người gặp phải, không nhớ rõ ký ức từ thuở nhỏ. Tìm hiểu nguyên nhân, cơ chế hình thành và cách ứng phó hiệu quả.
Mất trí nhớ tuổi thơ là gì?
Mất trí nhớ tuổi thơ (Childhood Amnesia) là tình trạng người trưởng thành không thể nhớ lại những ký ức từ những năm tháng đầu đời. Đây là hiện tượng rất phổ biến: đa số chúng ta không nhớ gì từ giai đoạn 0–3 tuổi, và chỉ có một vài ký ức rời rạc trước 10 tuổi.
Khác với việc “quên dần” ở người trưởng thành, mất trí nhớ tuổi thơ không liên quan đến thời gian trôi qua mà gắn với cơ chế phát triển của não bộ.
Quá trình phát triển trí nhớ ở thời thơ ấu
Trí nhớ của trẻ nhỏ phát triển cùng với đồi hải mã (hippocampus) – vùng não chịu trách nhiệm chính trong việc lưu trữ ký ức.
-
Ở giai đoạn đầu đời, các neuron trong đồi hải mã phát triển nhanh chóng, liên tục hình thành kết nối mới. Chính sự phát triển này có thể làm gián đoạn việc lưu giữ ký ức cũ.
-
Một số nghiên cứu còn cho rằng ký ức thời thơ ấu không mất hẳn, mà được lưu trữ ở dạng “khó truy cập” khi trưởng thành.
👉 Tham khảo thêm: Neuroscience News
Nguyên nhân gây mất trí nhớ tuổi thơ
Có nhiều yếu tố góp phần lý giải hiện tượng này:
1. Cơ chế sinh học
-
Đồi hải mã chưa phát triển hoàn thiện.
-
Quá trình sinh neuron mới làm “ghi đè” ký ức cũ.
2. Yếu tố sang chấn tâm lý
Nhiều người cho rằng chấn thương tâm lý là nguyên nhân chính, nhưng điều này không hoàn toàn đúng. Sang chấn chỉ là một trong nhiều nguyên nhân và không phải ai quên ký ức cũng vì sang chấn.
3. Yếu tố di truyền và bệnh lý
Đột biến gen hoặc các rối loạn thần kinh có thể ảnh hưởng đến trí nhớ, dẫn đến tình trạng mất ký ức nhanh chóng.
👉 Tìm hiểu chi tiết: Alzheimer’s News Today
Cách ứng phó với mất trí nhớ tuổi thơ
Nếu bạn không thể nhớ rõ tuổi thơ của mình, điều này hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, có vài cách giúp bạn đối diện và sống khỏe mạnh hơn:
-
Tập trung vào hiện tại: tạo ra nhiều kỷ niệm đẹp mới với gia đình và bạn bè.
-
Ghi lại khoảnh khắc: chụp ảnh, viết nhật ký, hoặc lưu giữ kỷ vật.
-
Tham vấn tâm lý: một chuyên gia có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về những “khoảng trống ký ức” này.
Trong trường hợp ký ức bị lãng quên liên quan đến sang chấn, các liệu pháp như EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) hay trị liệu tập trung sang chấn có thể hữu ích.
Khi nào cần tìm đến chuyên gia tâm lý?
Bạn nên cân nhắc gặp trị liệu viên tâm lý khi:
-
Cảm thấy lo âu hoặc ám ảnh vì không nhớ tuổi thơ.
-
Nghi ngờ ký ức bị mất liên quan đến sang chấn.
-
Có dấu hiệu suy giảm trí nhớ bất thường kèm theo rối loạn cảm xúc.
👉 Đặt lịch hẹn tại Tâm An Therapy để được chuyên gia hỗ trợ.
Kết luận
Mất trí nhớ tuổi thơ (Childhood Amnesia) là một phần tự nhiên trong quá trình phát triển của não bộ. Việc không nhớ rõ toàn bộ ký ức thời nhỏ không có nghĩa là bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng.
Tuy nhiên, nếu tình trạng này khiến bạn bận lòng hoặc có liên quan đến sang chấn, tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý sẽ là một lựa chọn sáng suốt.
Quan trọng nhất, hãy tập trung vào việc tạo ra những ký ức tích cực trong hiện tại, để cuộc sống trở nên giàu ý nghĩa và hạnh phúc hơn.