Khi sự áp lực và căng thẳng ngày càng tăng, nhiều người phải chịu đựng những vấn đề tâm lý kéo dài. Và điều này sẽ làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Trước thực trạng đó, trị liệu nhận thức – hành vi đã trở thành phương pháp tâm lý trị liệu phổ biến và mang đến nhiều hiệu quả. Hãy cùng Tâm An Therapy khám phá sâu hơn về phương pháp này!
1. Trị Liệu Nhận Thức – Hành Vi Là Gì?
Trị liệu nhận thức – hành vi hay còn được gọi là Cognitive Behavioral Therapy (CBT) là một phương pháp điều trị tâm lý dựa trên việc thay đổi suy nghĩ, cảm xúc và hành vi tiêu cực của người bệnh.
CBT không những giúp giải quyết các vấn đề như lo âu, sợ hãi, trầm cảm mà còn cung cấp cho người bệnh các công cụ để quản lý những khó khăn trong tương lai. Phương pháp trị liệu nhận thức – hành vi sẽ giúp người tham gia điều chỉnh suy nghĩ và hành vi để đạt được sức khỏe tin thần tốt hơn.
2. Phương Pháp Phù Hợp Với Những Vấn Đề Tâm Lý Nào?
Phương pháp điều trị phù hợp với nhiều loại vấn đề tâm lý khác nhau, từ các rối loạn phổ biến đến những thách thức cụ thể trong đời sống hàng ngày. Và dưới đây là một số vấn đề tâm lý mà CBT thường được áp dụng hiệu quả:
- Rối loạn lo âu (Anxiety Disorders)
- Trầm cảm
- Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD)
- Rối loạn ăn uống
- Các vấn đề liên quan đến giấc ngủ
Liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi thường được thực hiện bởi các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần đã qua đào tạo. CBT đặc biệt hiệu quả vì tính thực tiễn và dễ áp dụng trong cuộc sống hàng ngày
3. Các Ưu Điểm Và Nhược Điểm Của Liệu Pháp
Lý do trị liệu nhận thức – hành vi là một trong những phương pháp điều trị phổ biến nhờ hiệu quả đem lạitrở nên phổ biến nhất hiện nay và được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới do sự hiệu quả cao và tính linh hoạt. Qua đó, dưới đây cũng là một ưu điểm của phương pháp:
- Tính thực tế cao
Người tham gia học các kỹ năng từ liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi để áp dụng kỹ năng quản lý suy nghĩ và cảm xúc, giúp họ tự kiểm soát tốt hơn trong tương lai.
- Phù hợp với nhiều nhóm đối tượng
Phương pháp trị liệu nhận thức – hành vi có thể áp dụng với mọi lứa tuổi từ trẻ em, thanh thiếu niên, người trưởng thành và người cao tuổi.
- Tích hợp tốt với nhiều phương pháp khác
Trị liệu nhận thức – hành vi còn có thể được sử dụng cùng với phương pháp trị liệu tâm lý khác hay kết hợp với liệu pháp dùng thuốc để đạt được hiệu quả tốt nhất dành cho người bệnh.
Ngược lại, dù có tính hiệu quả cao nhưng trị liệu nhận thức – hành vi là một trong những phương pháp điều trị phổ biến nhờ hiệu quả đem lại này cần dựa trên đánh giá cá nhân từ các chuyên gia tâm lý và sự phù hợp với từng vấn đề tâm lý cụ thể. Vì vậy, dưới đây là một số nhược điểm của liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi:
- Khó khăn trong giai đoạn đầu trị liệu
Việc đối mặt với những suy nghĩ tiêu cực hoặc cảm giác sợ hãi có thể khiến người tham gia cảm thấy khó chịu hoặc căng thẳng trong những buổi trị liệu đầu tiên.
- Không thể áp dụng cho tất cả các tình huống
Phương pháp chủ yếu hiệu quả với các vấn đề tâm lý có suy nghĩ hoặc hành vi tiêu cực rõ ràng. Vì vậy, với các vấn đề tâm lý không cụ thể thì liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi có thể không đủ hiệu quả.
- Cần chuyên gia có kỹ năng và chuyên nghiệp
Hiệu quả của CBT phụ thuộc lớn vào khả năng của nhà trị liệu. Qua đó, bạn có thể tham khảo đội ngũ chuyên gia đã có nhiều năm kinh nghiệm tại Tâm An Therapy để có thể đạt được kết quả tốt nhất!
4. Quy trình trị liệu của phương pháp
Với liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi thường sẽ bao gồm các bước như:
-
Nhận diện vấn đề
Trước khi bắt đầu trị liệu, các chuyên gia sẽ thực hiện các buổi trao đổi ban đầu để hiểu rõ vấn đề tâm lý, tiền sử bệnh và mục tiêu điều trị. Họ cũng sẽ thiết lập mối quan hệ hợp tác với người tham gia để đảm bảo sự tin tưởng và thoải mái trong quá trình.
-
Phát triển kỹ năng đối phó
Sau khi đã nhận diện được các suy nghĩ và vấn đề của người tham gia, các nhà trị liệu sẽ giúp họ phát triển các kỹ năng giải quyết vấn đề. Đồng thời, những kỹ năng này sẽ giúp cải thiện khả năng ứng phó với các tình huống trong cuộc sống.
Qua đó, quy trình CBT thường kéo dài từ 10 đến 20 buổi, tùy thuộc vào tình trạng và mục tiêu của người tham gia. Đồng thời, sự hợp tác giữa hai bên là yếu tố quan trọng để đạt được kết quả tốt nhất. Vậy chúng ta cần lưu ý điều gì khi tham gia điều trị?
5. Những Điều Cần Lưu Ý Khi Trị Liệu Bằng Phương Pháp CBT
Mặc dù liệu pháp CBT được chứng minh hiệu quả trong việc điều trị nhiều vấn đề tâm lý nhưng để tối ưu hóa kết quả trị liệu, người tham gia nên lưu ý sau khi đồng ý trị liệu bằng liệu pháp trị liệu nhận thức – hành vi:
- Sự sẵn sàng và cam kết
Nếu thiếu sự chủ động, sự hiệu quả của phương pháp sẽ giảm. Vì vậy, người tham gia cần sẵn sàng thay đổi và cam kết với quá trình trị liệu. Hãy chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của bản thân với các chuyên gia.
- Hiểu rõ mục tiêu trị liệu
Mục tiêu trị liệu cần rõ ràng, cụ thể, và thực tế. Đồng thời, quá trình thay đổi nhận thức và hành vi không phải lúc nào cũng dễ dàng. Vì vậy, người tham gia nên hợp tác với các chuyên gia tâm lý để đặt các mục tiêu phù hợp với bản thân nhất!
Hãy kiên nhẫn và theo sát kế hoạch để đạt được mục tiêu bản thân đã đặt ra
- Ghi chép và phản ánh
Đồng thời, người tham gia nên ghi lại suy nghĩ, cảm xúc, và hành vi trong các tình huống cụ thể trong ngày vào một cuốn sổ nếu có sự yêu cầu. Qua đó, ta có thể dễ dàng nhận diện vấn đề và sự tiến bộ trong quá trình trị liệu.
- Quản lý kỳ vọng
Mặc dù, phương pháp trị liệu nhận thức – hành vi có hiệu quả cao, nhưng không phải lúc nào cũng giải quyết triệt để mọi vấn đề tâm lý. Do liệu pháp chỉ tập trung vào thay đổi suy nghĩ và hành vi, nhưng không giải quyết được các vấn đề có nguồn gốc từ xã hội hoặc sinh học.
Và đối với một số rối loạn nặng, CBT cần kết hợp với điều trị thuốc. Vì vậy, một số trường hợp sẽ cần nhiều thời gian hơn để thấy được sự tiến triển tích cực.
- Các yếu tố môi trường hỗ trợ
Qua đó, sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc người thân cũng có thể giúp người tham gia cảm thấy được khích lệ và duy trì động lực. Đồng thời, gia đình cũng nên tìm hiểu về liệu pháp để tránh vô tình làm ảnh hưởng đến quá trình trị liệu.
Những lưu ý trên giúp tối ưu hóa hóa hiệu quả của phương pháp trị liệu nhận thức – hành vi là một trong những phương pháp điều trị phổ biến nhờ hiệu quả đem lại và đảm bảo rằng cả người tham gia và nhà trị liệu đều đạt được các mục tiêu mong muốn. Và nếu người bệnh cảm thấy không hiệu quả thì hãy nói với chuyên gia tâm lý để có những liệu pháp khác phù hợp hơn!
6. Kết Luận
Trị liệu nhận thức – hành vi hiện nay là một trong những phương pháp trị liệu tâm lý được áp dụng nhiều nhất nhờ tính hiệu quả và khả năng tiếp cận đa dạng đến mọi nhóm tuổi. Qua đó, mong rằng bài viết của Tâm An Therapy giúp bạn hiểu thêm về liệu pháp trên!
TRỊ LIỆU TÂM LÝ TÂM AN
- Hà Nội: Số 79, ngõ 619 Vũ Tông Phan, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, TP Hà Nội.
- Hồ Chí Minh: Số 123 Hoa Lan, Phường 2, Quận Phú Nhuận, TP Hồ Chí Minh
- Email: therapy.taman@gmail.com
- Hotline: 0886 332 683